Door Mariken Althuizen, begeleider & specialist science/scheikunde

Tijdens twee momenten in de afgelopen anderhalve week maakte mijn hart een klein sprongetje.

Het eerste moment was aan het einde van de oriëntatiemiddag voor nieuwe leerlingen, toen een meisje van 5 de vraag stelde: “Hoe maken jullie elkaar dan gelukkig?”. Op haar huidige school was het zo dat je een ander (inclusief de juf) gelukkig kon houden of maken door te doen wat die ander van je verwachtte. Met het stellen van haar vraag liet zij merken dat ze heel goed door had dat dat bij LOS anders ging. Het antwoord van twee van onze leerlingen was in koor: “Hier bij LOS gaat het om wat jou gelukkig maakt”. “Ook als dat ten koste gaat van iemand anders?”, vroeg ik nog expliciet. “Nee, natuurlijk niet!”, antwoordden ze. “We respecteren onze eigen en elkaars grenzen.”

Het tweede moment was een ultieme expressie van Natuurlijk Leren: twee van onze jongere leerlingen speelden BMK’tje. Zoals alle jonge kinderen doktertje, vadertje-moedertje, winkeltje enzovoort spelen om de wereld waarin zij leven na te spelen, ervaringen te delen en vaardigheden aan te leren, zo speelden onze leerlingen iets na wat zij in onze leeromgeving regelmatig tegenkomen: de BMK.

BMK is de afkorting voor bemiddelingskring. Deze kring neemt een bijzondere plaats in in onze sociocratische kringorganisatie. De BMK kan worden ingeschakeld wanneer twee personen een conflict hebben waar zij zelf niet uitkomen. De BMK-leden, drie sociocratisch verkozen leerlingen en een begeleider in de rol van gespreksleider, helpen beide partijen om weer tot elkaar te komen.

Een BMK gaat niet over gelijk of ongelijk, of over schuld en straf. Een BMK gaat over leren omgaan met conflicten, leren omgaan met (heftige) emoties en zoeken naar een gezamenlijke oplossing. Tijdens de BMK komt elk van de betrokkenen aan het woord over het ontstaan van het conflict en wordt elk van de betrokkenen gevraagd te reflecteren. De taak van de BMK-leden is deze reflectie vorm te geven door het stellen van vragen. Vragen over je eigen gedrag, over de keuzes die je had, over hoe je je voelde en wat het gedrag van de ander met je deed, over de vaardigheden die je al hebt en die je kon inzetten, en over de vaardigheden die je mogelijk nog mist. De BMK-leden dienen zo als spiegel en helpen je meer over jezelf en de ander te weten te komen om het conflict op te lossen en (hopelijk) in het vervolg te voorkomen. Als een leerling (te) vaak om dezelfde reden in een BMK gevraagd wordt, kan de BMK een leeropdracht uitdelen om deze leerling bewuster te maken van zijn/haar eigen gedrag.

Het gaat bij een BMK niet om het doordrukken van de mening van een eenling. Het gaat om een gezamenlijke zorg voor een veilige en prettige leeromgeving. Door met elkaar in gesprek te gaan, ontdekken we waar ieders grenzen liggen, of we elkaar mogelijk verkeerd begrepen hebben en hoe we meer rekening met elkaar kunnen houden.

Elke BMK eindigt met de oplossingsronde waarbij iedereen in de kring, ook de BMK-leden en de gespreksleider, de volgende vraag beantwoordt: Wat kan IK doen om deze situatie op te lossen of een volgende keer te voorkomen? Het antwoord van eenieder begint met: “Ik kan…”. 

Door deze manier van conflictbemiddeling komen we er telkens achter dat communicatie belangrijk én moeilijk is. Dat je vaak interpreteert wat een ander doet, zonder daadwerkelijk te doorgronden wat diens bedoeling was. En zoals bij alles geldt ook hier: jong geleerd is oud gedaan. Als onze 5- en 6-jarigen dit al leren en begrijpen, dan komt het vast helemaal goed met de wereld.